Panowie białoruscy

Wydawca: Biblioteka Echa Polskiego
Miejsce i rok wydania: Łódź 1938

Panowie Białoruscy - powieść staropolska. Akcja dzieje się w drugiej połowie XVIII wieku. Jan Ciechanowiecki, starosta opeski, jest ważną postacią w obozie Radziwiłłów, będącego pod wodzą księcia Panie Kochanku. Jest on poważnym przeciwnikiem rywalizującej z nimi familii Czartoryskich. W wszelkich dyskusjach, polemikach, konfrontacjach i spotkaniach Jan nie ma sobie równych. Graf Strutyński, z obozu Czartoryskich, wpada na pomysł ożenienia Jana ze swoją córką, piękną Jadwigą. Widzi w tym sposób na wycofanie, lub osłabienie roli Jana w życiu publicznym, a może nawet przejęcie go na swoją stronę. Wydany zostaje bal, na którym spotykają się młodzi, dochodzi do poznania, pojawia się uczucie i ostatecznie cel Strutyńskiego realizuje się. Młodzi osiadają w posiadłościach Jana zapominając o świecie. Ta izolacja z czasem doskwiera Jadwidze, a Jana coraz bardziej brakuje z życiu politycznym. W końcu na wezwanie księcia Panie Kochanku opuszcza na jakiś czas swoją żonę w sprawach państwowych. Pod nieobecność Jana do Opsy przybywa Stanisław Rudomina, uwodzi on Jadwigę i dochodzi do zdrady. Po powrocie Jan dowiaduje się o niewierności żony, Rudominę rani w pojedynku, a Jadwigę zamyka w komnacie, dostarczając jej jedynie pożywienie. Jan bardzo ciężko przeżywa zdradę. W Jadwidze rośnie nienawiść do męża i pojawia chęć zemsty. Graf, dowiedziawszy się o więzieniu córki odbija ją. Sytuacja ta zaostrza jeszcze bardziej spory między obozami Radziwiłłów i Czartoryskich. Na tym tle dochodzi do wojny domowej, z rąk przeciwników ginie brat Jana. Jadwiga rzuca się w wir życia towarzyskiego, stając się ostatecznie kochanką stolnika litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jan, ciągle pałający silnym uczuciem do żony, pragnie pogodzenia się z nią. Jadwiga nawet o tym nie myśli i nadal pragnie zemsty na mężu, błagając o nią króla. Poniatowski zostaje królem, Radziwiłłowie i ich obóz uchodzą z kraju. Jan jednak zostaje w swojej twierdzy na którą ruszają wojska rosyjskie z rozkazu króla. Jan ginie w bohaterskiej walce, Stanisław August Poniatowski porzuca brzemienną Jadwigę. By zaoszczędzić jej skandalu, wydaję ją za włoskiego awanturnika, hrabiego Manuzziego. Ten, pozbawia jej majątku i z czasem opuszcza. Po kliku latach Jadwiga umiera w samotności.

Powrót do działu książki